Verkeersveiligheid Leiden

Omschrijving onderzoek

Iedere inwoner van Leiden heeft te maken met verkeer. Voor veel inwoners is verkeersveiligheid dan ook een belangrijk thema. Leiden doet het wat dat betreft in de landelijke statistieken niet goed als het gaat om het aantal verkeersongevallen.  Met name fietsongevallen laten een stijgende trend zien. De gemeente houdt zicht op de verkeersveiligheid door middel van onder andere de verkeersveiligheidsmonitor. In 2024 is deze voor de tweede keer uitgebracht.  De gemeente stuurt in de programmabegroting primair op de ervaren verkeersveiligheid (subjectief) en het aantal ongevallen (objectief). In de kaderbrief bij de programmabegroting 2025 – 2029 is extra geld aangekondigd voor verkeersveiligheid.  

De Rekenkamer is benieuwd of de inzet van de gemeente om de verkeersveiligheid te verbeteren effectief is en of daarbij voldoende oog is voor de grootste groep verkeersslachtoffers, namelijk fietsers. Dit kan ook helpen om het aangekondigde extra budget doeltreffend en doelmatig te besteden. 

Doel

Het doel van het onderzoek is om vast te stellen of het aannemelijk is dat de inzet van de gemeente Leiden op een doeltreffende en doelmatige wijze bijdraagt aan de fietsverkeersveiligheid in de stad. Daarbij hebben we oog voor:

• Mate waarin risico gebaseerd keuzes worden gemaakt bij maatregelen voor verkeersveiligheid, bijvoorbeeld met behulp van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 (SPV).
• Mate waarin verkeersveiligheid is meegenomen in enkele concrete situaties (casussen) van herinrichten (en tijdelijke situaties ten behoeve van herinrichtingen) en er een expliciete afweging met andere belangen heeft plaatsgevonden zoals doorstroming en duurzaamheid.
• Mate waarin er oog is voor de ervaren veiligheid van weggebruikers bijvoorbeeld in de vorm van meldingen.
   

Hoofdvraag

De hoofdvraag van dit onderzoek is: 

• Is het beleid van de gemeente Leiden om fietsveiligheid te verbeteren doeltreffend en doelmatig?
   

Deelvragen

Onderstaande deelvragen worden gebruikt om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden:

1. Wat is het beleid van de gemeente Leiden op het gebied van fietsveiligheid? .
2. Op welke manier wordt fietsveiligheid meegenomen en afgewogen tegen andere belangen (doorstroming, duurzaamheid, etc.) bij de inrichting van tijdelijke en permanenten verkeerssituaties? Hoe heeft dit in enkele casussen uitgepakt?
3. In hoeverre maakt de gemeente gebruik van risico gebaseerde instrumenten om fietsveiligheid te vergroten? Denk bijvoorbeeld aan het SPV.
4. Op welke wijze wordt de ervaren fietsveiligheid en de meldingen over de ervaren fietsveiligheid meegenomen bij het bepalen van prioriteiten? En hoe verhoudt dit zich tot een risico gebaseerde aanpak middels bijvoorbeeld het SPV?
5. Maakt de gemeente Leiden gebruik van mogelijkheden om externe middelen aan te trekken voor verbeteringen aan de fietsveiligheid? En zo ja, welke? Denk bijvoorbeeld aan cofinanciering vanuit het impulsprogramma SPV?
6. Stelt de monitoringsinformatie, bijvoorbeeld de verkeersveiligheidsmonitor, het gemeentebestuur en de gemeenteraad voldoende in staat om fietsveiligheid te beoordelen en mee te nemen in besluitvorming (gemeentebestuur) en de kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad? 

Onderzoeksbureau

Onderzoeksbureau DOK data b.v. voert het onderzoek uit onder begeleiding van Freek Kuipéri en Willem Jan Meerding van de Rekenkamer Leiden & Leiderdorp. DOK data b.v. heeft Geert Kloppenburg ingeschakeld voor een reflectieve rol als opinie-expert op stedelijke mobiliteit en verkeersveiligheid.

Behandeling

• De Rekenkamer heeft op 4 september 2025 de gemeenteraad geïnformeerd over de start van dit onderzoek.